Мамлекеттик бажы кызматы билдиргендей, 2016-жылдын 10 айында Кыргызстанга 20 миң 260,9 тонна куш эти ташылып келген. Ал эми 2015-жылдагы маалыматка ылайык, 38 миң 54,4 тонна куш эти импорттолгондугун көрсөтүүдө.
Жогорудагы фактылар көрсөтүп тургандай, Кыргызстанга куш эти жана деңиз азыктарын импорттоо азайгандыгы байкалууда.
Бул жергиликтүү эл тоок багууга өтүп, элге чоң өлчөмдө тоок этин сатып жаткандыгын билдиреби?
Анда Улуттук статистика комитетинин 2015-жылга карата маалыматтарына көз жүгүртүп көрөлү. Ага ылайык, 2015-жылы Кыргызстанда 1 265 тонна тоок этиөндүрүлгөн. Демек, сырттан ташылган продукциянын болгону 3,3 %ы.
Ал эми 2013 жана 2014-жылдары куш этин өндүрүү менен 3 чарбалык субъектилер иш жүргүзгөн ( «Ак-Куу» ААК, «Искра Азия» ААК жана «KS-chicken» ЖЧК), 2015–жылы – бул рынокто жалаң жеке ишкерлер гана ишмердүүлүгүн жүргүзүшкөн. Сыягы, алардын маалыматы каттоого алынбай, тиешелүү деңгээлде эсептелбейт болуш керек.
Андан ары көрсө, биздин продукция ошондой эле жакынкы өлкөлөргө экспорттолот экен, 2015-жылы 24 тонна тоок эти экспорттолгон. Дал ушул жерде негизги суроо жаралат: Улуттук статистика комитети куш этин экспорттоо боюнча баарын эсепке алабы???
Кыргыз өнөржайчылар жана ишкерлер союзунун аткаруучу директору Шамиль Борончиев “ВБ”да өткөрүлгөн “Кыргызстандын агрардык тармагын ЕАЭБге катышуунун алкагында өнүктүрүүнүн көйгөйлөрү жана келечеги” аттуу тегерек столдо буларды айтты: «Биз эт өндүрүүчүлөрдү алар өз продукциясын аткезчилик менен ташып чыга турган кырдаалга такап койдук. Ал эми бул тобокелчилик жана арзан баалар”.
Ошентип, азыр биздин эмнебиз бар. Кыргызстандын элинин этке жана куш этине болгон талабын жергиликтүү рынок эч качан канааттандыра албайт. Биз куш этин чет өлкөдөн, негизинен Кытайдан (96%!!!) экспорттойбуз.
Ошол эле учурда биз куш этин аткезчилик менен ташуу менен да алектенебиз, көпчүлүк учурда Казакстандан.
Кыргызстан бул жагдайда ЕАЭБдин башка рынокторуна куш этин мыйзамсыз транзит кылган звено болуп калууда. Демек, эбегейсиз акча каражаты республиканын бюджетине түшпөй жатат. Андыктан тиешелүү ведомстволор бул жерде тартип орнотууга тийиш!
