- Бизде гранттар коомдогу социалдык жашоонун ажырагыс бєлїгї. Бирок єлкєбїздєгї бейєкмєт уюмдардын кєптїгї жана Батыштагы кризистик абал гранттык каражат алууга кедергисин тийгизїїдє. Негизги донорлор грант берїїїдє эбак эле саясатын єзгєрткєн. Ал гана эмес бир топ грант берїїчї уюмдар єлкєдєн чыгып кетишкен. Ошондуктан социалдык долбоорорду єнїктїрїїгє каражат алуу їчїн, бейєкмєт уюмдар бир топ талаптарга жооп берїї менен ага жетишээрлик кїч-аракет жумшоо зарыл.
Грантты алуудагы негизги баскычтар:
- иш тажрыйба (5 жылдан кем болбошу зарыл)
- жеке кесиптик долбоордун болушу (Бизнес план менен бирге)
- жеке ички ресурстун болушу (материалдык, адамдык жана каржылык)
Иш тажрыйба же болбосо бир жакшы окуянын тарыхы.
Акча акчаны чакырат дегендей, сиздин колуўузда жок дегенде бир аткарылган долбоор болсо, жазган долбооруўуз єтїп кетишине чоў шанс болот. Бирок долбоор жазууну эми гана баштап жаткан болсоўуз ойлонбоўуз. Дос, курбу, тааныштарыўыз менен ар кандай иш-чараларга катышыўыз. Мисалы, айыл элинин жолугушуусу, арык же парк тазалоо сыяктуу иштерге. Бул нерсе менен сизде окуя пайда болот.
Долбоордун жазылышы.
Ар бир донордун єзїнїн арызынын стандарты болот. Бирок алар кандай болгон кїндє да тємєндєгїдєй бєлїмдєрдєн турушу шарт.
- Максаты жана тапшырма.
- Маселени тїшїндїрїї, сїрєттєє.
- Тобокелчиликти жана коркутууну кєргєзїїдє SWOT анализ куралын колдонуу
- Иш-чаралардын планы
- Долбоордун жыйынтыгы. Башкача айтканда, долбоордо жазылган маселенин жыйынтыгы кандай болду? Канчалык деўгээлде сапаттуу, кандай пайызда болду?
Мына ушул нерсени бере билїї маанилїї. Негизи бул нерсени тренингдерден окутат. Колдон келсе аларга калтырбай катышып туруу жакшы. Долбоор жазууда зарыл аспектер, ага баа берїї, мониторинг боюнча китептер єтє кєп. Алардан таанышып чыгууга болот.
Ресурстар
Кандай гана долбоор болбосун 10–50 пайыз єзїнїн салымы болушу керек. Жеке адамдык, материалдык жана башка каржылык ресурстардын болушу грант алууда негизги шарт болуп бере алат. Бирок сизде эч нерсе жок болуп калган учурда кандай болот? Мындай учурда айыл єкмєт, айылдык кеўеш, акимият сыяктуу жергиликтїї єзїн єзї башкаруу органдары менен єнєктєштїк келишимин тїзїї зарыл. Мындай келишимдин тїзїлїшї менен аксакалдар соту, суу комитет жана башка органдар менен да иштешїї бир топ жеўил болот.
Социалдык єнєктєштїк дагы долбоордо дагы бир эў маанилїї фактор болуп эсептелет. Долбоорго жергиликтїї бийлик, жергиликтїї ишкерлер, жергиликтїї жарандык коом долбооордун туруктуулугун жогорулатат. Долбоордун туруктуулугу анын эффективдїїлїгї жана ийгилиги. Андыктан алардын колдоосуна ээ болуп, бирге иштешїїгє аракет кылуу керек.
