• $87.42
  • 94.24
  • 1.138

Самсы, аш жана эки тандыр

2v2a6933

👁 2,593

2017-жылдын 19-августунда КРнын түштүк борборунда Маданият, маалымат министрлигинин алдындагы Туризм департаментинин жана Ош мэриясынын демилгеси менен “Ош шаары Улуу Жибек жолунда” деп аталган фестиваль болду.

Туризми департаментинин жетекчиси Азамат Жаманкулов өнүктүрүү стратегиясынын алкагында Ошто мындай жарманкелерди жыл сайын өткөрүп туруу пландалып жатканын билдирди.

“Кыргызстандын түштүк борборуна туристтерди тартууну максат кылганбыз. Туристтик тармактын популярдуу багыттары боюнча маалымат берип, атаандаштык жаратууну көздөгөнбүз”,-дейт ал.

Алгач түрдүү түстөргө боёлгон буюмдар жүктөлгөн төөлөр, керней-сурнайлардын жаңырыктары менен коштолгон Улуу Жибек Жолунун кербени шаардын борборун аралай жүрүштү. Кербендин жүрүшү Исанов көчөсүндөгү Карл Маркс мектебинен башталып шаардын борбору аркылуу өтүп, Токтогул Сатылганов атындагы бакка барып токтоду. Аларды шаар мэри аксакалдар менен бирге кербен сарайдын кире беришинде тосуп алышты. Ош шаарынын тургундары кооз кийинип алышып, ар түрдүү таттууларды даярдашкан. Албетте, иш-чара ашсыз өткөн жок.

Улуу Жибек Жолу – бул кол өнөрчүлөрдөн соодагерлер сатып алып, соодасын кылган жол. Бүгүн дагы оштуктар алардын жеринде байыртадан эле кол өнөрчүлүк менен жан багып келишкенин азыр дагы бул салт унутта калбаганын далилдешти. Себеби Ошту кол өнөрчүлөрдүн шаары деп да коюшат эмеспи.
“Кол өнөрчүлөр дайыма оштуктарды жана конокторду багышып, аларды кийинтип жана сыймыктанып келишкен. Ошту кол өнөрчүлөр шаары деп атасак болот. Теричилер аны ийлешип андан ар түрдүү буюмдарды, анын ичинде бут кийимдерди жасашкан. Усталар болсо үйлөрдү курушуп, жыгачтан буюмдарды жасашкан. Керамика идиштери кеңири жайылып “кыргыз вазасы” белгилүү болуп калган. Андан сырткары ювелирдик жасалгаларды жасагандар дагы өтө белгилүү болушкан. Эл ичинен чыккан өнөрлүүлөр күмүштөн, колодон, алтындан не бир сонун нерселерди – идиштерди, ат жабдыктарын, ювелирдик жасалгаларды жасашып, аларга улуттук орнаменттерди түшүрүшкөн ”,-дейт «Ош тревел» компаниясынын директору Лада Хасанова.

“Учурда Ошто өз эмгеги, маңдай тери менен нан таап жегендерге даңк! ”,-дейт кол өнөрчүлүктү атасы Маматжандан үйрөнгөн Бахрам Ашуров. Ал бычактардын бирине “ош” деген жазууну түшүрүп жатыптыр. Сабы болсо эликтин же бугунун мүйүзүнөн жасалат экен.

Ошто кызык экен, бычактын, бешиктин, тандырдын баасы бирдей эле экен.

Тандыр жасаган Сыражиддин Акромов тандырда самсы 5–8 мүнөттө бышат, ага 20 нан, 80 самсы батат! Баса, нандарды жана самсыны бир тандырга бышырууга болбойт. Себеби алар ар кандай температураны талап кылат, ал эми ал улам жогору же төмөн боло берсе тандыр бат эле жарактан чыгып калат. Сыражидиндин айтымында, учурда тандырга жабылган нандар жана самсыларга болгон талап күч. Тандыр жасоого Орусиядан дагы буйрутма бергендер көп. Оштогу бир топ адамдар мындан акча табышат. Бир тандырга 79–75 килограмм топурак керектелет, алар жабышуусу үчүн койдун же эчкинин жүнү жана бир аз суу керектелет. Ылайды бут менен тебелешет. Күн ысык болгон июль-август айларында жасалган тандырлар бекем болот.

Ал эми Хамракуловдордун үй-бүлөсү балдар үчүн бешиктерди жасашат. Бул алардын негизги киреше булагы. Аны жасоо үчүн: алгач жыгачы даярдалса, аялдар аны сырдашат. Күз келгенде бешик алгандар көбөйөт. Атасы улуу баласы Атабекке бир нече жыл мурун бешик жасоону үйрөткөн. Ал өзү болсо чоң атасынан үйрөнгөн. Атабек өз алдынча бешикке керектүү бардык жыгачтарды кесип чыкса, улуу карындашы аны жылмакай кылып сүрүп чыгат. Акырында баары чогултулуп, ага ар кандай кооздуктарды түшүрүп чыгышат.

Түштүк аймактын кол өнөрчүлөрү ар түрдүү улуттук буюмдарды көргөзмөгө коюшса, “Этно Ош” тобу жана С. Ибраимов атындагы Улуттук драма театрынын артисттери концерттик программа даярдашкан. Ошондой эле белгилүү ырчы Самара Каримова менен “кыз узатуу” салтын көрсөтүштү.

Ош шаарынын мэриясы билдиргендей, шаарда туристтер жана турфирмалар үчүн товар чыгарган ишкерлерге жана уюмдарга жакшы шарттар түзүлүүдө. 2014-жылы Ош республиканын 5 шаарынын ичинен “туризмди өнүктүрүүдө кошкон салымы үчүн эң мыкты шаар” деп табылган. Ага Бишкек, Чолпон-Ата, Каракол жана нарын шаарлары катышкан.

Ош шаары дегенде көбү нандын мекенин элестетишет. Ошто учурда 234 миң адам жашайт. Өзбектер жана кыргыздар басымдуу бөлүгүн ээлешет, 40%дан ашуун, ал эми орустар, түрктөр, татарлар 2–2,5%), ошондой эле бул жерде корейлер, уйгурлар, украиналыктар, немистер жана башка улуттар байырлашат. Аларды баары улуттук тамактарды мыкты жасашат жана көпчүлүк Ош шаарынын турундары мындан жакшы киреше таап келишет.

Италиядан келген турист Лея Лаброка Оштун меймандос экенин билдирди. Бул жакка туристтерди гастрономдук турларга жиберүү керек экен дейт ал.

Тайвандан келген туристтер бардык даамдарды татып көрүшкөн: “Бул ашпозчулардын шаары экен! Бул чыныгы шедевр! Бир эле нандын түрү бир топ экен! Самсы, манты, аш! Аларды жасоо ыкмаларын угуп отурбай эле дароо жеп салдык”.

Тигилген боз үйлөр конокторду кучагын кенен жайып тосуп алып жатты. “Элдердин меймандостугу бизди таң калтырды. Жылмаюу менен баары бизди чакырышып, шербет жана башка таттууларды берип жатышты”,-дейт Австриядан келген турист Петер.

Ал эми америкалык Дэниела кийимибиздин жана бут кийимдерибиздин кооздугуна суктанып бүтө албай жатканын айтты. Баса, Ош шаарында байыркы чыгыш базарларынын бири бүгүнкү күнгө чейин иштеп келет. Ал айрымдарга жаман көрүнгөнү менен ал жак кызыктуу, экзотикага бай базар. Бул жерден баарын тапса болот: кийим, кооздуктар, бут кийим, баш кийим, мөмө-жемиштер, таттуулар, деликатестер. Мындан сырткары ал бир жерде эле 2000 жылдан ашуун убакыттан бери турат, ал убакта Ош аркылуу Улуу Жибек Жолу өтчү.

Шаар мэринин айтымында, 2016-жылы Ошко 22 миңден ашуун туристтер келишкен, алар сувенирлерди сатып алып, конок үйлөрүнө токтошуп, кафе, ресторандардан тамактанышып каражаттарын калтырып кетишкен, бул демек өлкөнүн экономикасына салым кошуу дегендик.

Көпчүлүк туристтерге кызмат көрсөтүү менен каражат таап келишет. Бул тармак мультимедиялык эффект берет. Ошондуктан Ошто мейманканалар, тур агенттиктер, ресторан, кафелер көбөйүп, жасалгасы жана кызмат көрсөтүүсү жакшыра баштады. Драм театрдын имаратында туроператорлор кызматтары тууралуу маалыматтарды көргөзмөгө коюшту.

Учурда өткөнгө үңүлүү менен биз республикага гана эмес, башка өлкөлөргө да таандык болгон тарыхка карылуудабыз. Буга Кыргызстандагы Манастын 100 жылдыгы, « Ош-3000», Азербайжандагы Китаби деде Горгуддун 1300 жылдыгы, Саманид өлкөсүнүн 1100 жылдыгы, Амир Тимурдун 660 жылдыгы, Туркстан шаарынын 1500 жылдыгы далил.

Акылмандардын бири тузду татып көрмөйүнчө даамы кандай экенин билбейсиң деген. Ош дагы дал ошондой. “Ош шаары Улуу Жибек жолунда” фестивалы Улуу Жибек жолундагы элдер арасындагы байланышты түзүүгө жана Оштун экономикалык өнүгүүсүнө жол баштап берди.

Шаар башчысы Айтмамат Кадырбаев улуттук каада-салтты, үрп-адатты, маданиятты камтыган эл аралык фестивалдын, алгачкы жолу Ош шаарында өтүп жаткандыгы чоң жетишкендик экендигин белгиледи. -“Тарыхый мурастарга бай Ош шаарында туристтик фестивалдын өтүшү тарыхыбызга жана маданиятыбызга дагы көөнөрбөс из калтырды деп ойлойм. Бул иш чара улуттук көрөңгөнүн жүзүн көрсөтүп, патриоттуулук сезимдерди күчөттү. Улуттук каада-салт, үрп-адат, маданият эч качан бөксөрбөйт. Бул кыргыз элинин ынтымагын , улуттардын өз ара биримдигин, өлкөбүздүн тынчтыгын даңазалайт”, — деди Кадырбаев.

Ирина Байрамукова

Распечатать     

 

Подписаться на наш Twitter

Лица

«Из-за ментального барьера компании очень долго готовятся к открытости»

Интервью с директором финансовой компании “Сенти” Мээрим Аскарбековой.

«У кыргызстанцев появится возможность покупать ценные бумаги через мобильное приложение»

Интервью с Президентом Кыргызской Фондовой Биржи Медетбеком Назаралиевым

«Побороться за звание самого удобного и дружественного финансового центра»

Интервью с Генеральным директором инвестиционной компании Interstan Securities Стальбеком Джумадиловым

Государственно-частный диалог для улучшения бизнес-среды и инвестиционного климата

Основная задача государственно-частного диалога (ГЧД), чтобы Правительство в своей деятельности учитывало общественные и

Лас-Вегас по-кыргызски

О создании игровой зоны рассуждает депутат ЖК КР VI созыва Дастан Бекешев.

Эркин Асрандиев: Необходимо постоянно обеспечивать защиту прав собственности, гарантии инвестиций

Президент России В.В.Путин в конце марта посетил Бишкек с государственным визитом.

Аалы Карашев: Хотелось бы, чтобы наша сторона воспользовалась приездом такого уважаемого гостя

Аалы Азимович Карашев в своё время был Первым Вице-Премьер Министром КР и не понаслышке знает о том, как принимаются и и

Азамат Акенеев: У нас бизнес даже самый крупный не защищен ни от государственных органов, ни от бандитов, ни от населения

Эксперт в Секретариате Совета по развитию бизнеса и инвестициям при Правительстве КР Азамат Акенеев.

Ещё лица

Подписаться на новости