“Ош облусун интеграциялык өнүктүрүү” долбоору ишке ашат

КРнын Улуттук статистикалык комитетинин маалыматына ылайык, Ош облусунда жакырчылык күч алып, 28,9%га жеткен, ал эми жумушсуздук 6%. Аны менен катар эле аймакта агрардык тармакта өндүрүш эффективдүү болбой, айыл-чарба техникасы эскиргени, тажрыйбалуу адистердин жетишсиздиги, маркетинг кызматтарынын абалы төмөндүгү, кайра иштетүү үчүн өндүрүштүн жок экендиги белгилүү болгон. Учурда айылдарды суу менен камсыз кылуу начар экени айтылып, суу менен камсыз болуу 52%ды гана түзүүдө, ал эми айылдардын 21%ында суу системасы такыр эле жок. Ирригациялык системалардын суу өткөрүү мүмкүнчүлүгү болсо орточо эсеп менен 25%га азайган!

“Адамдарды өнүктүрүүнү камсыз кылуу үчүн шарттарды түзүү керек. Ал үчүн облус калкынын жакырчылыгын жоюп, ага багытталган чараларды кабыл алуу керек. Орусиянын трасттык фондунун финансылык колдоосунун натыйжасында 2016-жылдан тарта Ош облусунун райондорунун социалдык-экономикалык абалы боюнча анализ жүргүзүлгөн. Анда райондордун өнүгүү мүмкүнчүлүктөрү, артыкчылыктары аныкталган. 30 айылдын ичинен 17си конфликт потенциалы жогору экени аныкталган. Алар: «Зулпуев», «Исанов», «Көк-Бел», «Жаңы-Ноокат», « Найман», «Ынтымак», « Кароол», «Төрт- Көл», «Баш-Дөбө», «Ийри-Суу», «Колдук», «Жалпак-Таш», «Капчыгай», «Кызыл-Жар», «Сары-Булак», «Алайкуу» айыл аймактыр жана Өзгөн шаары”,-деди КРнын Ош облусундагы ыйгарым укуктуу өкүлчүлүгүнүн аймактык өнүгүү бөлүмүнүн адиси Эмилбек Шадыханов.

“Өнүктүрүү программасы 1700дөн ашуун жергиликтүү тургундарды чогулткан, алардын 680и аялдар. Талап болгон нерселерди аныктоодо 1192 адам катышкан, алардын 900ү аялдар. Айылдык кеңештин депутаттарынын, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын кызматкерлеринин, активисттердин жана лидерлердин катышуусунда биргелешкен иштердин пландары иштелип чыккан. Анда бул программанын Туруктуу өнүктүрүү улуттук стратегиясына интеграция болуусу да каралган”,-деди ПРООНдун программалар боюнча лидери Нурия Чойбаева.

- жумушчу орундарды түзүү, айыл-чарбаны, туризмди, сооданы өнүктүрүү жана “жашыл” технологияларды киргизүү

–айылдарды суу менен камсыз кылуу системасын оңдоо, анын ичинде сууну үнөмдөөчү технологияларды колдонуу;

–социалдык-экономикалык инфраструктураны оңдоо;

–профессионалдык-техникалык билимди жогорулатуу аркылуу калкты жумуш менен камсыз кылуу;

–жаратылыш кырсыктарына каршы турууну күчөтүү;

–эмгек рыногунун жана жумуш менен камсыз кылуу сценарийин түзүү.

Биринчиден, Ош облусундагы 3 айылда мал чарбачылыгын өнүктүрүүдө, жана инновациялык технологияларды колдонуу менен “Жашыл экономика” принциптери менен жашылча-жемиштерди кайра иштетүү үчүн 150 каржылоо болгон. Бул иштер ПРООНдун демилгеси менен “Жашыл айыл” долборунун алкагында болууда. Күндүн нуру менен суу жылыткычтарды, всетодиоддук жарыктандырууну, гидратарандар аркылуу суу берүү, күндүн нуру менен кактарды кургатуу, биогаз жабдууларын орнотуу жана башка иштер.

Экинчиден, ишкерликти колдоо багытында иштер жүрүүдө. Анын алкагында ЖККУ, GIZ, кыргыз-орус өнүктүрүү фонду, Инвестиция жана экспорт боюнча мамлекеттик агенттиктер менен иш алпарылууда.

Үчүнчүдөн, жайыттарды туруктуу өнүктүрүү иштери жүрүүдө. ПРООНдун Суусамыр аймагында жайыттарды жакшыртуу үчүн жайыт комитеттеринин түзүлгөнү мисал катары болууда.

Төртүнчүдөн, суунун сапатын жакшыртуу үчүн тестирлөө иштери жүрүүдө.

Бешинчиден, Ош облусунда билими барларды жумушка орноштуруу боюнча жүргүзүлгөн иштер боюнча жыйынтык чыгарылууда. Бул иштер орусиялык эксперт Дмитрий Григоревдин жардамы менен жүргүзүлдү. Ошондой эле кесиптик лицейлердин ролу аныкталып, Ош облусу боюнча кесиптик билим алуунун абалы канааттандырарлык деп табылды.

Аны менен Өзгөн районунун Төр-Көл айыл аймагынын башчысы Өзгөнбай Эсенбаев дагы макул экенин билдирди. “Өзгөн районунда дагы кайра иштетүүчү ишканалар жок. Биздин облуска логистикалык борборлор жетишсиз, ошондой эле мал союучу жайлар болсо жакшы болмок”,-деди ал.

Учурда түштүктөгү жалгыз ветеринардык лаборатория Орусиянын каржылоосунун натыйжасында оңдолуп, алдыга жылыштар болууда. Облуста адамдардын аң-сезими өзгөрдү. Бул өтө маанилүү. Эгерде 10–15 жыл мурун адамдар салык төлөгүсү келбесе, учурда салыкты чогултуу 120% болгон.