Ал айыл-чарба тармагындагы айылдык коомчулукка кызылча тармагы боюнча жардам сунуштайт.
Учурда Кыргызстанда кант кызылчасын өстүргөн дыйкандардын саны күн санап өсүүдө. Улуттук статистикалык комитеттин статистикалык маалыматтарды таратуу бөлүмүнүн башчысы Чынара Турдубаеванын айтымында, Талас облусунун 4 району кант кызылчасын өстүрө башташкан. Мурда дыйкандар 5 миң гектар жерге кант кызылчасын сээп келишсе, 2016-жылы 11 миңге жеткен. Бул Бишкектин аймагынан бир аз азыраак.
Мындан тышкары, акыркы жылдары кант кызылчасынын жаңы сорттору себиле баштады, ал түшүмдүн жогору болуусуна шарт түзүүдө. 2015-жылы бир гектар жерден 360 центнер түшүм алышса, 2016-жылы 670 центнерге жеткен.
GIZ эл аралык кызматташтыгынын өкүлү Сайкал Есеналиеванын айтымында, Кыргызстанда дыйкандардын банкирлер менен кызматташуу программасын ишке ашырууга KfW немис банкы ишке ашырган.
TES-Центр деп аталган кеңеш берүүчү уюм дагы кол куушуруп отурган жок, алар кант кызылчасы өстүрүлгөн талааларга барып, дыйкандарга кеңеш берип келишет.
Бул жерден ишти Борбор Азиядагы Америка Университетинин студенттери колго алышкан. Учурда бул тиркеме агротехниканын инновациялык ыкмалары тууралуу, кант кызылчасын коргоо, жер семирткичтер, жабдуулар тууралуу маалыматка толгон. Ошондой эле «Кант Кызылча» 1 гектар жерден канча түшүм алса болорун, канча үрөн керектигин, канча жер семирткич, дары зарыл экенин эсептеп берет.
Тиркемеде Орусиядагы, Өзбекстандагы, Тажикстандагы рынокто кант кызылчанын баасы кандай болуп жатканы тууралуу дагы маалымат болот.
Учурда кант кызылчасы тууралуу Айыл-чарба жана мелиорация министрлигинин адистери маркетинг өткөрүп турушат. Эң чоң көйгөй дыйкандардын жеринин аздыгы. Кант кызылчасын өстүргөндөрдүн 93%ы 2–3 гектардан эле жерге ээ. Алар жылына 300 тонна түшүм жыйнашат. Дыйкандардын баарында эле жерге болгон документ жок жана алар салыктардан коркуп дагы жер үлүштөрүн көп кылбай келишет.
Эми агрардык башкармалыктардын баары министрликке Интернет аркылуу отчет жөнөтүп турушат. Ал жактан алынган маалымат анализден өтүп, бириктирилет.
Ирина Байрамукова
