Тажикстандын борбору Душанбеде жаңы жылуулук электр станциясы ЖЭБ-2 2016-жылдын декабрь айында ишке кирген. Экинчи фаза 2014-жылы сентябрда курулуп баштаган.
Долбоордун жалпы суммасы 349 млн долларды түзгөн, анын ичинен 17,4 млн долларын Тажикстан кошкон. Жаңы ЖЭБдин кубаттуулугу 400 мВт жана 235,46 Гкал жылуу. Ал жакта 700дөн ашуун тажик жарандары иштейт.
Душабенин ЖЭБин Кытайдын ТВЕА (Tebian Electric Apparatus Stock) компаниясы курган. Дал ушул компания Бишкектеги борбордук ЖЭБин модернизациялаган. Бирок алар Душанбеде 349 млн долларга жаңы жылуулук электр станциясын курса, бизде 386 млн долларга оңдоп гана коюшкан.
Жаңы жылуулук электр станциясын курууга The Export-Import Bank of China Тажикстанга 331,5 млн доллар жеңилдетилген насыя бөлүп берген. Коңшу өлкөдө кытайдын көптөгөн инвестициялык долбоорлору ШКУнун келишиминин алкагында ишке ашат.
The Export-Import Bank of Chinа (Кытайдын экспорттук-импорттук банкы) бул толугу менен Кытайдын өкмөтү тарабынан көзөмөлдөнгөн финансылык институт. The Export-Import Bank of Chinа чет өлкөлөргө карыздарды, жеңилдетилген насыяларды берүүчү негизги банктардын бири. Бул банк “Бир кур бир жол” глобалдуу долбоорун ишке ашырууда маанилүү роль ойнойт.
Чубактын чуусундай чубалган Душанбедеги курулуш
Душанбедеги ЖЭБ-2 курулушу тээ алыскы 2009-жылы башталганы. Тажик ММКларындагы маалыматка таянсак, курулуш иштери 17 айда бүтмөк, бирок баш аягы ЖЭБди курууга 8 жыл кеткен.
Жаңы ЖЭБ-2ден сырткары тажик бийлиги 220 кВт кубаттуулуктагы «Шахринав» көмөк чордонун, 110 кВт кубаттуулуктагы «Гиссар» көмөк чордонун жана 110 кВт кубаттуулуктагы «Гиссар-Шахринав» электр линиясын курушкан. Аларды жана жаңы ЖЭБди «Барки Точик» энергетикалык компаниясы башкарат.
Учурда тажикстандыктар 2 ЖЭБдин кызматынан колдонушат. Эски ЖЭБ 1957-жылы курулган. ЖЭБ-1 газ, мазут менен иштейт, ал эми ЖЭБ-2 көмүр менен. Эски ЖЭБдин энергетикалык кубаттуулугу 20 МВт электр энергия жана 50 Гкал жылуулук. 2000-жылдын башында бир нече жолу модернизация болгон. 2012-жылы душанбеликтер дагы кыргызстандыктардай тоңуп калгандыктан жаңы жылуулук электр станциясын куруу чечими кабыл алынган.
2017-жылы эски ЖЭБ «Казремэнерго» казак компаниясы тарабынан модернизацияланган. Оңдоодон өткөндөн кийин кубаттуулугу эки эсеге жогорулаган.
Былтыр «Барки Точик» мамлекеттик энергетикалык компаниясы жылуулукка болгон тарифтерди жогорулатуу чечимин кабыл алган.
“Кара шаар”
2015-жылы жаңы ЖЭБди текшерүү үчүн иштетип башташканда жылуулук электр станциясынан алыс эмес жайгашкан кичи райондордун жашоочулары ыш жана кара көө каптап жатканын айтып нааразы болушкан. Социалдык тармактарда жана тажик маалымат сайттарында көө болгон үйлөрдүн, унаалардын сүрөттөрүн жарыялап башташкан. Жада калса «Боги Пойтахт» балдар сейил багында да көөлөр пайда болуп, ыш экени айтылган.
Тажик ММКлары жаңы ЖЭБге фильтр коюлбаганы тууралуу күмөн ойлор жазылып, бирок Душанбе мэриясынын өкүлдөрү бир ирээт фильтр иштебей калганын моюнга алышкан. ТВЕА кытай компаниясынын өкүлдөрү дагы бул каралоолор тажик жана кыргыз ММКларынын чабуулу экенин айткан.
“Дастгири-Центр” экологиялык уюмунун лидери Муазама Бурханова “Озадагон” деп аталган тажик маалыматтык сайтына берген маегинде жаңы ЖЭБ турак-үйлөргө, сейил бактарга жакын жайгашкандыктан тынчсызданып жатканын билдирген.
“Станция кандай иштерин толук билбейм, себеби анын техникалык мүнөздөмөлөрү, айлана-чөйрөнү коргоо иш-чаралары, социалдык иш-чаралары жана башка көрсөткүчтөрү менен тааныш эмесмин”,-деди эколог.
Кытай компаниялары экология жагын көп ойлобойт деле. Тажикстанда бүгүнкүгө чейин жаңы ЖЭБ-2 боюнча талаштар тынчыбай келет. “Маленькая Земля” экологиялык уюмунун өкүлү Тимур Идрисов AsiaPlus тажик агенттигине жарыялаган материалында эффективдүү экологиялык көзөмөл жоктугун айып, келечекте Тажикстан айрым бир корпорациялар мамлекеттер “экспорттогон” булганыч өлкөгө айланат деген пикирин билдирген.
Сүрөт: vecherka.tj сайтынан алынды
Талант Кубат
