Өзгөчө бул ишкер жарамдуу калктын бөлүгү жакшы жашоону издеп, борборго жана Кыргызстандан сырткары миграция кылып жатканда сезилет. Буга адамдарды өлкөдөгү экономикалык абал түртөт: кайра иштетүүчү, өнөр-жай ишканалардын кыйрашы менен эмгек ресурстары ашыкча болуп калууда.
Жети-Өгүз райондук мамлекеттик администрациясынын жетекчисинин биринчи орун басары Уланбек Далиев төмөнкүлөрдү айтты:
Окугусу келбегендеринин бирден-бир себеби – окуучулар жумушка орношуу перспективасын көрбөй келишет. Анткени Жети-Өгүз районунда Айыл өкмөттө, ФАПта гана жумуш табууга мүмкүн, дагы 10го жакын дүкөн иштейт.
Жер иштетип, мал багуу гана калат: 75% жашоочулар дыйканчылык менен алек болушуп, жандарын багып келет. Ошондой эле ар түрдүү себептерден улам жер үлүшү жок калган 10% тургундар бар, алар аз акчага бирөөнүн жеринде иштөөгө аргасыз. Алар балдарынын тагдыры жана келечеги тууралуу качан ойлогонго жетишет: “бир күндөн, бир түндөн аман чыксак дешет”.
Болгон чындык ушул. Жети-Өгүз районунда жайгашкан 5 мектепти текшерүүнүн натыйжасында аймакта коопсуз жашоого тоскоол болгон 5 негизги маселе бар экени белгилүү болгон: үй-бүлөлүк зомбулук, алкоголизм жана экстремизм, мал уурдоо, мектеп рэкети. “Бизге «JIA» ассоциациясынан ишкерлер келишкен, алар жаштар менен иштөөнү активдештирүү аркылуу жардам беребиз дешкен, бирок бул деле маселени толугу менен чечпейт.”
Өз күчүбүз менен арак ичүү менен күрөшүп көргөнбүз, жашы жете электерге спирттик ичимдиктерди жана тамеки сатууга, үй-бүлөлүк зомбулук кылгандарга айыппул салууну караганбыз, жада калса муну жергиликтүү коомчулуктун жалпы жыйынында көтөрүп, муну жергиликтүү административдик кодекске, Уставга киргизгенбиз. Бирок бул дагы жакшы натыйжа бербей эле. Бул жерде “камчыдан” натыйжа чыкчудай эмес”,-дейт Уланбек Далиев.
Кызыкдар болгон тараптардын чечкиндүү кадамдары менен маселени чечүү жолу табылган. “Айыл ичинде кандай абал болуп жатканын билген жергиликтүү калк болбосо ким болмок эле”?
Бул маселени БУУнун Маңзат жана кылмыштуулук боюнча башкармалыгынын жардамы менен чечүү жолун карап көрдүк, аларга жардам сурап кайрылдык.
“Эгерде буга чейин мал уурдоо айына 20 жолу катталып келсе, учурда айылдыктар мал чарбачылыгы менен алектене башташты. Бул тажрыйбаны Кыргызстан боюнча жайылтуу керек, бул калктын абалын жакшыртууга жакшы көмөкчү болот жана алардын чакан ишкерлик менен алекттенүүсүнө шар түзөт”,-дейт Жети-Өгүз РИИБинин жетекчиси Тилек Тюкебаев.
Биздин өлкөнүн келечеги болгон жаштар менен кандай иш алпаруу керек? Азыр айылдын, айыл аймактарынын, облустун, райондун жана жалпы Кыргызстандын өнүгүүсү алардан көз каранды да! Бирок бул жерде жетишкен натыйжалар дагы көңүл бурууга татыктуу.
Ирина Байрамукова
