КМШ өлкөлөрүнүн финансылык системалары акыркы 7–8 жылда олуттук саясий-экономикалык чакырыктарга тушукту. Бул жылдар аралыгында зомби-банктардан жана көйгөйлүү институттардан кутулдук. Айрым банктар системаны сактап калуу үчүн ири оюнчуларды улутташтырууга аргасыз болушту. Кыргызстандан баштайлы.
Кыргызстан
Кыргызстандын банк системасы орточо бирок туруктуу өнүгүп жатат. Дүйнөдө нефтиге болгон баанын төмөндөөсү жана Кыргызстандын ЕАЭБдеги өнөктөштөрү болгон Казакстан менен Орусиянын экономикасына нефтинин баасы таасир бергени менен алар жергиликтүү банк секторуна эч кандай терс таасир тийгизе алышкан жок.
Учурда банк тармагында 25 комбанк, 618 банктык эмес каржылык-насыяык уюмдар, 19 камсыздандыруу компаниялары, 6 инвестфонддор бар. Мунун баарын 2014-жылдын май айынын тарта Толкунбек Абдыгулов төрагалык кылган Улуттук банк көзөмөлдөп келет.
Орусия
Набиуллина 2014−2015-жылдар банк системасы үчүн оор болгонун, насыя берүүчү уюмдарынын кирешеси 5 эсеге төмөндөп калганын айткан болчу.
Былтыркы жылдын сентябрь айында ал борбордук банк үч баскычтуу банк системасын түзүү менен алек болуп, көзөмөл жүргүзүү боюнча ыкманы кабыл алып жатканын билдирген. Бир сөз менен айтканда банк канча кичине болсо, аны жөнгө салуу ошончо оңой. Кандай болгон күндө дагы Борбордук банк 2016-жылдын жыйынтыктары 2014-жылдагы көрсөткүчкө жетип, жада калса ашып кеткен деп эсептейт.
Казакстан
Казакстанын банк системасына дагы нефтинин баасынын төмөндөшү терс таасирин тийгизип, теңге девальвация болгон. 2015-жылдын ноябрь айында көзөмөлдөөчү кызматка Данияр Акишев дайындалган. Инфляциялык тандоодон сырткары ал банк тармагындагы бир катар маселени чечүүгө аргасыз болгон. Натыйжада жаңы мыйзамдар кабыл алынды. Ал учурда 78 млрд доллар активи бар 33 банкты көзөмөлдөйт.
Украина
Быйыл болсо Украинанын ММКларында Улуттук банкты жетектеген алгачкы айым кызматынан кетери тууралуу маалыматтар пайда болгон. Май айында «Українські Новини» банктын басма сөз кызматына шилтеме берип 10-май Гонтареванын акыркы иш күнү экенин жазып чыккан. Бирок азыр ал Украинанын банк башкармалыгынын катарында бар жана 48 млрд. доллар активи бар банктарды башкарууну улантып келет.
Беларусь
Эске сала кетсек, бул маселени чечүү үчүн өкмөт көйгөйлүү активдерди банктык эмес структураларга берип, көйгөйлүү насыяларды узак мөөнөттүү облигациялар менен жабуу сунушун берген. Эмне болгон күндө дагы беларусиялык бийлик банк кризисин болтурбоого болгон күчүн жумшайт. Банк системасынын өлчөмү боюна КМШ өлкөлөрүнүн ичинен төртүнчү турган бакнтарды Беларусиянын Улуттук банкы козөмолдөйт. Ал жерде 30 млрд доллар активи менен 24 банк бар.
Өзбекстан
Улуттук банкты башкаруу үчүн бир ай мурун мурдагы финансы министри Мамаризо Нурмуратова кызматка келди. Эми ал өлкөнүн банк тармагын көзөмолгө алмакчы.
Азербайжан
Аналитиктер болсо Азербайжан банктардын маселесине көп көңүл бурулбай калганын айтылууда, бирок банк тармагын колдоого 2015–2016-жылдары ИДПнын 18%ы багытталган. Өлкөнүн банк тармагына 2017-жылы дагы мамлекеттин колдоосу керек көрүнөт. Учурда Азербайжанда 31 банк иштеп келет.
2016-жылы банктарды көзөмөлдөөнү Руфат Асланлы жетектеген Финансылык рынокту көзөмөлдөө палатасына өткөрүп беришкен.
Армения
«Новости Армении» жазгандай, банктар үчүн минималдык капиталдын өлчөмү 6 эсеге жогорулатылып 30 млрд драмга жетиши керек. Армения рыногунда 21 банктын ичинен 17 комбанктар калды.
2015–2016-жылдары өлкө экономикасынын өсүү темпинин төмөндөөсү жана калктын төлөө мүмкүнчүлүгүнүн төмөндөөсү банк тармакка терс таасирин берген. Натыйжада банктын негизги көрсөткүчтөрү 1−2% эле жогорулаган. Бул тенденция 2016-жылдын 3-кварталына чейин уланганын жазат басылма.
Молдова
Өлкөдөгү ири 3 банк дагы көйгөйлөргө туш болгон, алардын рыноктогу үлүшү 50%. Май айында Серджиу Чокля банк системасын тазалоо графикке ылайык жүргүзүлүп жатканын билдирген.
Түркмөнстан
Тажикстан
Натыйжада Тажикстандын банк тармагында бир канча жылдан бери кризис болууда. 2016-жылы 17 банктын ичинен 4 банк банкрот болуу алдында турган. Эки ири банк — «Таджиксодиротбанк» жана «Агроинвестбанк» мамлекеттик акчалардын жардамы менен сакталып калган. Калган майдалары лицензиясынан ажыраган.
“Тажикстандагы банк кризиси бул коммерциялык банктардын билимсидигинин натыйжасы, бирок банктардын абалы өтө оор эмес”,-деген Тажикстандын финансы министри Абдусалом Курбониен. Натыйжада бул абалдан өлкөнүн Улуттук банкынын жетекчиси Джашмед Нурмахмадзода алып чыгуусу керек.
