Чогулган жалбырактарды өрттөбөө керек
Жалбырактарга көмүлгөн көчөлөрдү тазалоо керек, себеби бул шаар көркүн бузат дагы, тазалык сакталбагандай түр жаратат. Бишкек шаары боюнча таштандыларды ташуу боюнча анализдин жыйынтыгына ылайык, жыл сайын күз айларында жерге түшкөн жалбырак шаардагы атайын кызматтар үчүн “баш ооруну” жаратары белгилүү болгон. Жалбырактын бир бөлүгү таштанды полигонуна жеткирилип, бир далай жерди ээлеп калат.
Калган жалбырактарды шаар тургундары өрттөп жиберишет. Ал эми экологдор болсо жалбырактарды өрттөбөө керектигин билдирип келишет. Аны өрттөгөндө абага зыяндуу заттар бөлүнүп чыгып, ар түрдүү ооруларды, аллергияны чакырарын айтышууда.
Айыппул салынат!
“Жалбыракты өрттөө менен биз ууланып жатабыз” деп аталган экологиялык кампания өткөрүлгөнү менен экологиялык билимдери жок болгондуктан шаардыктар бул адатын калтырбай келишет, алар ушундай жол менен айлана-тегерегин тазалоого көнуп калышкан. Көпчүлүк учурда жалбырактарды шыпырып тазалоого окуучулар тартылат. Мектептердин жетекчилиги бул ишти кылууга райондордун, шаарлардын администрациясы мажбурлап жатканын айтып келишет.
Волонтерлор болсо жалбырактарды каптарга салып, чогултуп коюну, аны кийин “Тазалык” кызматкерлери алып кетерин айтып келшиет. “Учурда унаалардан жана ТЭЦтен баш тарта албасак дагы жалбырактарды өрттөбөй кое алабыз. Аны менен шаардын абасынын кирдешин алдын алабыз”
Жалбыракты каякка жоготобуз?
КРнын Улуттук илимдер академиясынын окумуштуусу Дмитрий Мильконун айтымында, бир кышта эле жалбырактын баары чирип, топуракка кошулат. Бирок бул Орто Азияда өскөн дарактар болушу керек. “Борбордо эмен гана Борбор Азияга тиешеси жок дарак. Аны адамдар 130–140 жыл мурун алып келишип, отургузушкан. Эмендин жалбырактары деле чирийт. Пайдалуу микроэлементтерди камтыган жалбырактарды эмнеге өрттөш керек? Бул зыяндуу экенин билип туруп мамлекеттик мекемелердин жетекчилиги эмнеге ишембиликтерди уюштуруп, жалбырактарды өрттөөгө жол берет?”-деди Д. Милько.
Өрттөө керек болсо – анда пайда көрүү кажет!
Жалбырактардан отун жасаса болот – бул бизнес кылуу үчүн эң сонун идея. Кадимки жалбырапкты жагуу бир топ түйшүктөрдү жаратат эмеспи, ошондуктан башка жол табылган. Кургатылган жана пресстелген жалбырактардын отуну пайда болду.
Ишкер Александр Жигалов жерге түшкөн жальбыракка башкача көз караш менен карайт. Ал жалбыракты киреше, бизнесинин негизи катары көрөт. Ал жалбырактардан отун брикетин жасайт.
Отундун мындай түрү Англияда колдонулуп келет. Күйгөн брикеттер түтүндү аз чыгарат. Британиялык «BioFuelsInternationa» компаниясы дал ушул жалбырактан отундарды чыгарат.
Айрым ишкерлер үй шартында жалбырак брекеттерин жасашат. Бул колунда жоктор үчүн эң жакшы табылга.
Инженер Александр Латипов: «Бул биоотун. Аны каалаган киши даярдай алат. Жада калса чоң өндүрүш ачса дагы болот”-деди.
Даяр жана бекер жалбырактан даяр отун. Кыргызстанда мындай биоотун качан пайда болору белгисиз. Азырынча бир белгилүү болгону жалбырактарды өрттөп, айыппул төлөбөй, аны отко жагуу пайдалуу. Ал эми кайра калыбына келбөөчү жаратылыш ресурстарын эске алсак, анда мындай технологияны эбак эле ойлоп табуу керек болчу.
Ирина Байрамукова
